صمغ کتیرا (Gum Tragacanth)

كتيرا يا تراگاكانت (Tragacanth) از جمله صمغ‎های تراویده (Exudate) بوده كه به صورت خودبه‎خودي يا با ايجاد خراش از شاخه ها و تنه برخی از گونه‎های گياه گون (Astragalus Spp) خارج مي شود. بوته گياه کتيرا با ارتفاعي بين ۰/۱ تا ۱ متر در نواحی مرتفع و صحراهاي ايران، ترکيه، عراق، سوريه، لبنان، افغانستان، پاکستان و روسيه يافت مي‎شود. ايران بزرگترين تولیدکننده و صادر كننده صمغ كتيرا در جهان بوده و کتيراي ايراني داراي بالاترين کيفيت در بين کتيراهاي توليد شده در کشورهاي همسايه است. کتيراي ايراني در ۱۱ رده گوناگون شامل ۵ رده نواری (Ribbon Grade) و ۷ رده پرک (Flake Grade) براي فروش و صادرات دسته‎بندی مي‎شود. کتیرای نواري داراي رنگ شفاف و نوع پرک تيره رنگ است.

کتیرا از نظر ساختار شيميايي صمغي پلی‎ساکاریدی و آنیونی با وزن مولكولي بالاست كه از دو بخش محلول (تراگاكانتين) و نامحلول (باسورين) در آب تشكيل شده است. مقادیری نمک‎هاي کلسيم، منيزيم و پتاسيم و اندکي پروتئين نیز در ساختار کتیرا وجود دارد. ساختار شيميايي صمغ كتيرا موجب ايجاد خواص کاری ویژه‎ای در آن شده است. قابليت ايجاد گرانروي بالا در غلظت‎هاي كم، خاصيت امولسيفايري و مقاومت در برابر اسيد و حرارت از جمله اين ويژگي‎هاست كه استفاده از آن را به عنوان پايداركننده، امولسيفاير و قوام‎دهنده در فرمولاسيون مواد غذايي و دارویی رايج كرده است. از جمله كاربردهاي اين صمغ در صنعت غذا مي‎توان به استفاده از آن جهت بهبود ويژگي‎هاي رئولوژيكي و بافتي انواع سس سالاد، فيلينگ‎ها، كيك‎ها، نوشيدني‎ها، ژله‎ها و دسرها اشاره کرد.

منبع: برگرفته از مقالات معتبر علمی