صمغ دانه مرو

دانه‎های مرو Wild sage seedsجنس سالويا (.Salvia L) که از خانواده نعناعيان (Labiatae) می‎باشد، مجموعه عظیمی از تقریباً ۱۰۰۰ گونه در جهان است و لذا از بزرگترین جنس خانواده نعناعیان محسوب می‎گردد. از این تعداد، حدود ۲۰۰ گونه آن‌ در ايران وجود داشته و احتمالاً در كشورهاي همسايه نیز يافت مي‌شود. گياهان متعلق به این جنس از نقطه ‌نظر داروشناسي فعال بوده و در طب سنتي مورد استفاده قرار می گیرند. گیاه .Salvia microsiphon Boiss (با نام عمومی Wild sage) یک گونه گیاهی پایا، دارای برگ‎ها و کاسبرگ‎های بزرگ و غشایی با پنج دانه نوک تیز است که در شیراز، اصفهان، خراسان و بلوچستان به‎خوبی رشد می‎‏کند. دانه‎های این گیاه که با نام “دانه مرو” در ایران شناخته می‎شود، دانه‎هایی است مدور و کوچک به اندازه شاهدانه و همرنگ با آن که ظاهری براق داشته و شکلی سه وجهی با یک وجه بزرگتر دارد. این دانه‎ها دارای رگه‎هایی به رنگ قهوه‎ای است که از قسمت پایین منشعب شده و سرتاسر دانه را فرا گرفته‎اند. طول دانه مرو ۲/۰۵ و عرض و ضخامت آن ۱/۵۲ میلی‎متر بوده، وزن هزار دانه برابر با ۲/۷۶۶ گرم و دانسیته توده آن ۹۰۷ کیلوگرم بر متر مکعب است.

دانه‎های مرو به‎هنگام  غوطه‌ور شدن در آب ژلاتينه شده و مقادیر زیادی مواد موسیلاژی آزاد می‎کنند که در طب سنتی به‎عنوان شل‎کننده در رفع خارش‎هاي گلو و سرفه در فرمول چهار تخم مورد استفاده قرار می‎گیرد.

صمغ حاصل از دانه مرو، یک صمغ آنیونی از نوع گالاکتومانان (نسبت مانوز به گالاکتوز: ۱/۹۳-۱/۷۸ به ۱)، با وزن مولکولی متوسط (۴۰۰ کیلو دالتون) و پیکره سفت میله‎مانند است و حاوی ۳۲/۲-۲۸/۲ درصد اسید ارونیک بوده که بیانگر ماهیت پلی‎الکترولیتی آن می‎باشد. از نظر رئولوژیکی محلول‎های صمغ دانه مرو رفتار شدیدا شل شونده با برش نشان داده که نسبت به بسياري از هيدروكلوئيدهاي تجاري نظير صمغ‌ گوآر، صمغ لوبياي لوكاست، صمغ تارا، صمغ شنبليله و صمغ كنجاك در شرايط مشابه، بالاتر می‎باشد. این صمغ در غلظت‎های %۰/۵ به بالا، رفتار ژلی ضعیفی را بروز می‎دهد. بالا بودن ويسكوزيته، تنش تسليم و رفتار شدیدا سودوپلاستیک صمغ دانه مرو در غلظت‌ها و دماهاي مختلف، نشان مي‌دهد كه اين صمغ جديد ویژگی‎های کاری خوبي را به‎عنوان یک پايداركننده، غلیظ‎‎کننده، پيونددهنده و ژلی‎كننده، در سيستم‌هاي غذايي، دارويي و آرايشي بهداشتی بدست مي‌دهد.

منبع: برگرفته از مقالات معتبر علمی