صمغ دانه قدومه شیرازی

قدومه شیرازی

جنس Alyssum که عضوی از خانواده براسیکاسه (Brassicaceae) و تیره کروسیفرا (Cruciferae) است، متشکل از حدود ۱۷۰-۱۰۰ گونه از گیاهان گل‎‎دار بوده و بومی بعضی از کشورهای خاورمیانه از جمله ایران، عراق، مصر و پاکستان می‎باشد. گیاه .Alyssum homolocarpum Fitch (با نام عمومی Madwort)، یک گیاه علفی یک‎ساله با کرک‎های ستاره‎ای سفید که به طول ۲۰-۱۰ سانتی‎متر می‎رسد، همراه با گل‎های سفید و برگهای دوکی کشیده یا نیزه‎‎ای شکل است. برچه‎های این گیاه هر یک دارای دو دانه پهن و گرد، به رنگ صورتی کم رنگ با حاشیه بسیار باریک بوده و طول هر دانه حدود ۲/۵- ۱/۵ میلی‎متر است. دانه‎های این گیاه که با نام “قدومه شیرازی” در ایران شناخته می‎شود، پس از قرار گرفتن در آب مقادیر زیادی مواد موسیلاژی آزاد نموده كه برای درمان آسم و سیاه سرفه، و به‎عنوان نرم‎كننده سينه، برطرف کننده درد گلو و گرفتگي صدا، و به‎عنوان سنگ شكن مصرف سنتی دارد.

صمغ دانه قدومه شیرازی یک صمغ آنیونی با وزن مولکولی پایین (۱۰۵ × ۳/۶۶ دالتون) و با زنجیره نسبتا انعطاف‎پذیر است که تمایل پیوندی بسیار شدیدی با آب نشان می‎دهد. بیش از ۸۰ درصد از ترکیبات قندی این صمغِ پلی‎ساکاریدی به گالاکتوز تعلق داشته و لذا همانند صمغ آگار، کاراگینان، فوکایدن و فورسلاران، نوعی صمغ گالاکتانی محسوب می‎شود. با توجه به محتوای بالای کربوهیدرات کل (که بیش از ۸۵ درصد است)، صمغ دانه قدومه شیرازی از خلوص بالایی برخوردار بوده و به‎دلیل حضور گروه‎های کربوکسیل و هیدروکسیل در ساختار خود، مانند یک پلی‏‎الکترولیت معمول رفتار می‎کند. از نظر رئولوژیکی دیسپرسیون‎های آبی صمغ دانه قدومه شیرازی دارای یک رفتار سودوپلاستیک غیر نیوتنی است و در ارزیابی‎های دینامیکی در غلظت‎های صمغِ بالاتر، رفتار ژلی ضعیفی نشان می‎دهد. کاربرد این صمغ به‎عنوان یک غلیظ‎کننده و پایدارکننده در فرمولاسیون‎های غذایی، دارویی و آرایشی- بهداشتی و همچنین به‎‏عنوان فیلم یا پوشش خوراکی در بسته‎بندی مواد غذایی به اثبات رسیده است.

منبع: برگرفته از مقالات معتبر علمی